آشنایی با رفراکتومتر

 

آشنایی با رفراکتومتر

 

مفاهیم پایه
رفــراکــتـــومــتـــر (Refractometer) از دو کــلــمــــه (Refract(o بــه مـعـنــی شـکـسـتــن و Meter بـه معنـی سنجش تشکیل شده است و در کل به معنی شکست سنج است.

فیزیولوژی
تعیین میزان چربی ، قند خون ، پی بردن به میزان اوره و پروتئین خون ، میزان نمک موجود در آن و غلظت مایعات در بیماران از جمله مواردی است که نـیـاز به سنجش دقیق دارد. به منظور اندازه گیری مـوارد ذکـر شـده مـی تـوان از دسـتـگـاه رفـراکتومتر استفاده کرد.

طرز کار
کارکرد و خواندن رفراکتومتر بسیار آسان است و نیازی به تجربه و مطالعه فراوان ندارد. یک یا دو قـطـره از مایع حاوی ماده حل شده در آن را روی صفحه شیشه ای حساس دستگاه ریخته ، درپوش مـحـافـظ را بـسـتـه و صفحه شیشه ای را مقابل نور مستقیم آفتاب یا نور مصنوعی قرار داده و پس از خـوانـدن از روی عـدد بـریـکس نشان داده شده به جدول بریکس (Brix) مراجعه تا میزان درصد وجود آن مـاده در مایع مشخص شود. استفاده از جدول تـصـحیح حرارتی نیز کمک مؤثری است که با آن می‌توان دقت آزمایش را بالا برد. 

موارد کاربرد
رفراکتومتر وسیله ای آزمایشگاهی است برای تعیین میزان ناخالصی ماده یا مواد حل شده در آب که با روش عبور تابش نور از لایه ای از آن مایع که ماده مـــورد نـظـــر در آن حـــل شـــده و عـبـــور انـکـســاری (شکسـت) از منشور شیشه ای به کار می رود. در علوم آزمایشگاهی امروز با استفاده از رفراکتومتر علاوه بر قند می توان چربی ، شوری ، PH آب و حتی ارزش غذایی را به دست آورد. هم‌چنین میزان اوره و پروتئین خون ، میزان نمک موجود در آن و غلظت مـایعـات را نیـز مـی تـوان بـا استفـاده از رفـراکتـومتر اندازه‌گیری کرد.

اجزا و قسمت‌های دستگاه
1- دو منشور: یک منشور انتشار دهنده Diffusing  Prism و دیگری شکست دهنده Refracting Prism است.
2- دو لنـز: یکـی لنز تصویر و دیگری لنز n (ضریب شکست) است.
3- ترمومتر: جهت تنظیم و گزارش دما 
4- پیچ: برای تنظیم تصویر

انواع رفراکتومتر
امـروزه ایـن دسـتـگـاه در چـهـار نـوع رفـراکـتومتر دسـتـی آنـالـوگ ، رفـراکـتـومـتـر رومـیزی ، رفراکتومتر دستی دیجیتال و رفراکتومتر آنلاین موجود است.

 

آشنایی با تجهیزات دندانپزشکی

 

آشنایی با تجهیزات دندانپزشکی

 

بطور کلی تجهیزات دندانپزشکی به اجزای زیر تقسیم می شوند:

۱) یونیت و صندلی

۲) کمپرسور

۳) آمالگاماتور

۴) کاویترون (دستگاه جرم گیری دندان)

۵) لایت کیور (نور سرد)

۶) اینسترومنت ها (شامل: توربین - ایرموتور - میکرو موتور -  پوآر - آب و هوا - هندپیس - آنگل - ایر اسکلر)

۷) استریلیزاتور

۸) رادیولوژی (تک دندان)

۹) ساکشن ها

۱۰) موتور آویز

۱۱) تابوره

و ...

یونیت

هر یونیت از چهار قسمت تشکیل شده است:
۱) صندلی
۲) جعبه باکس
۳) چراغ روشن
۴) کراشوار (لیوان پرکن- دستشویی و ساکشن)

صندلی: از نظر ساختار و فیزیک تولید صندلی ها در سه تایپ Z - X - U یا I تقسیم بندی می شوند.
بیشتر کارخانجات به دلیل آسان بودن تولید از روش اول استفاده می کنند. بعضی از کارخانجات نیز به این دلیل که قدرت و استحکام صندلی در نوع دوم بیشتر است از این فیزیک برای تولید استفاده می کنند.

هر صندلی دارای دو موتور می باشد. یک موتور برای قسمت نشیمن گاه و بالا و پائین کردن و موتور دیگر جهت جابجایی پشتی مورد استفاده قرار می گیرد. برای راحتی کار دندانپزشک علاوه بر قابلیت انتخاب position های مختلف، دو mode در صندلی ها به نام های Zero position  و Over position  پیش بینی می شود.
Zero position حالتی است که صندلی به پائین ترین حالت خود رسیده و پشتی نیز به حالت 90 درجه برمی گردد و Over position  نیز حالتی است که صندلی به بالاترین ارتفاع و پشتی نیز به حالت خوابیده یا 180 درجه نسبت به نشیمن گاه می رسد.

کاویترون (دستگاه جرم گیری دندان)

از این دستگاه برای از بین بردن پلاک ها و لکه های ناشی از فعالیت باکتری ها تشکیل شده بر روی دندان توسط اولتراسونیک استفاده می شود.
خونریزی کمتر، قدرت تاثیر بالا، و تقریبا آسیب رسانی پائین به دندان را می توان از فاکتورهای برتر استفاده از این دستگاه در مقایسه با دیگر روش های جرمگیری نام برد. بنابراین Ultrasonic Scaler را می توان یکی از روش های مفید در جهت پیشگیری و درمان بیماری های دندان دانست.

کلیه دستگاههای جرم گیری از قسمتهای زیر تشکیل شده :
1- جعبه اصلی که داخل آن مدار الکترونیکی قرار دارد و در جلوی آن کلیدهای کنترل جریان آب و هوا و نیز خاموش و روشن قرار دارد.
2- هندپیس که از طریق کابل به دستگاه اتصال دارد.
3- پدال که دارای کابل بلندی است و انتهای آن با یک فیش و یا بطور مستقیم به دستگاه متصل می شود.
4- سیم دوشاخه برای اتصال به برق 220 ولت شهری
5- شیلنگ آب که مستقیماً یا بوسیله فیش به دستگاه متصل می شود.
هندپیس از یک محفظه مناسب برای نصب قلم ساخته شده است و آب از طریق یک کابل نازک به نوک قلم می رود و تمام محفظه هندپیس را پر می کند. باید توجه داشت که به علت گرم شدن قلم، هیچ گاه بدون آب از دستگاه استفاده نمی شود.

لایت کیور:

برای استریل نمودن قلم هیچ گاه نباید نوک قلم را مستقیماً برابر حرارت خشک قرارداد. برای این کار باید از اتوکلاو یا مواد استریل کننده استفاده شود.

اجزاء داخلی دستگاه لایت کیور : 
  1- برد الکترونیکی کنترل جریان نور 
  2- ترانس تبدیل ولتاژ
  3- لامپ هالوژنیک
  4- کابل یا شیلنگ هدایت نور
  5- هندپیس
  6- رفکلتور
  7- کلیدهای خاموش و روشن دستگاه
  8- سوئیچ های سیگنال
 

کار این دستگاه برای پلیمریزاسیون است و این امر به خاطر لامپ کوارتز 75 وات پرقدرتی است که درون محفظه رفلکتور (منعکس کننده نور) می باشد. کلیدها با دقت بالا، زمان انفجار یا تخلیه انرژی را کنترل می کنند و رفلکتور دسته های انرژی را از مسیر هدایت نور عبور می دهد. سیبک هایی وجود دارند که می توان با زمانهای 20 تا 40 ثانیه انفجار دائم (تخلیه انرژی بصورت دائم) را انتخاب کرد. روی دسته سوئیچ هایی وجود دارد که تنظیمات زمان انفجار را انجام می دهند و توسط این سوئیچ ها امکان توقف پلیمریزاسیون در هر زمان ممکن می باشد.
هندپیس توسط یک لایه با قدرت حرارتی بالا محافظت می شود و در استفاده های طولانی مدت، توسط یک فن پرقدرت بطور اتوماتیک خنک می شود. مسیر هدایت نور تا 360 درجه قابل تنظیم است و این عمل باعث می شود که بتوانیم استفاده دقیق نور را عملی سازیم. کلیه مسیرهای نور را میتوان بوسیله اتوکلاو و یا استریلیزاسیون خنک استریل کرد. 
در هنگام کار با این وسیله عینک رنگی برای محافظت چشم در برابر  پلیمریزاسیون کامپورزیت لازم است.

Colto Lux II دارای هندپیس 220 گرمی می باشد که حاوی مسیر هدایت نور شیشه ای استاندارد می باشد. این شیشه ها درون محفظه با زاویه های 45 درجه طوری تعبیه شده اند که نور را از لامپ گرفته و بوسیله انعکاس آن را به سر محفظه هدایت می کنند. البته در این نوع خاص از دستگاه لامپ هالوژن درون هد طوری جایگزین شده که نیازی به مسیر هدایت شیشه ای نور ندارد و مسیر دوم، مسیر هدایت فلزی نور برای مصارف عمومی می باشد. این سیستم های فلزی طوری قرار گرفته اند که می توان در موارد خاص نیز استفاده کرد. بطور مثال برای پلیمریزاسیون قسمت های فاشیال، لینگوال، پالاتال، اکلوزال یا پروگزیمال پرکردگی ها.
این دستگاه برای کارهای تخصصی مورد استفاده قرار می گیرد و مسیرهای هدایت نور ویژه بصورت اطلاعات دستوری زیر کاربرد دارد:
  1- شماره 1981 و 1980 با قطر 8mm میلی متر نوع استاندارد 
  2- شماره 1982 با قطر 13mm میلی متر برای قسمت فاشیال 
  3- شماره 1983 با قطر 5mm میلی متر برای قسمت لینگوال با پالاتلل
  4- شماره 1984 با قطر 8mm میلی متر برای قسمت اکلوزال
  5- شماره 1985 با قطر 5mm میلی متر برای پروکزیمال
  6- شماره 1986 با قطر 5mm میلی متر نوع
  7- شماره 1988 با قطر 8mm میلی متر نوع یونیورسال
  8- شماره 1988 عینک حفاظت رنگی

آنژیوگرافی

 

آنژیوگرافی

 

مفاهیم پایه

آنژیوگرافی از دو کلمه " آنژیو " به معنای رگ یا عروق و کلمه " گرافی " به معنای نگاشتن تشکیل شده است.

فیزیولوژی
بیماری های قلب و عروق از شایع ترین بیماری‌های قرن حاضر محسوب شده و نارسایی قلبی بزرگ ترین عامل مرگ و میر در جوامع صنعتی و نیمه صنعتی به حساب می آید. به دلیل اهمیت موضوع، ابزارها و روش های مختلفی برای بررسی نحوه عملکرد قلب در پزشکی نوین ابداع شده که از جمله آن ها می‌توان به رگ نگاری (Angiography) به کمک تصویربرداری اشعه X اشاره کرد. هدف در این روش به دست آوردن انواع مختلف و مکمل اطلاعات ساختاری (Structural) و عملکردی (Functional) از قلب است ؛ به نحوی که به کمک آن‌ها پزشک متخصص نه تنها توانایی تشخیص نوع بیماری قلبی را داشته باشد ، بلکه بتواند بروز نارسایی قلبی احتمالی در آینده را نیز پیش بینی و از آن جلوگیری کند.
این روش در درمان بیماری تصلب شرایین کاربرد بسیار گسترده ای دارد و در مقایسه با عمل جراحی از مزایای متعدد از جمله درد بسیار کم ، کاهش خطر مرگ و میر و اقتصادی بودن برخوردار است.

 

طرز کار
در آنژیوگرافی یک کاتتر پلاستیکی نازک به داخل یک رگ بزرگ سطحی (نظیر شریان فمورال ‌، شریان براکیال ، ورید جوگولر) وارد می‌شود و به سمت ناحیه هدف هدایت می شود. سپس ماده حاجب ید دار به داخل رگ تزریق می‌شود. (برای بیمارانی که به مواد ید دار حساسیت دارند می توان از گاز دی اکسیدکربن استفاده کرد.)
سپس پرتوهای ایکس از قسمت بالایی دستگاه سی آرم به سمت ناحیه هدف تابانده می شود و گیرنده هایی در قسمت پایین دستگاه سی آرم وجود دارد که این پرتوها را جذب می کنند.
پس از این فرایند ، تصویری واضح و دقیق از رگ و قسمت های مختلف آن بر روی عکس یا فیلم ظاهر می شود. در هنگام عکس‌برداری به علت اینکه بافت عروقی بدن جزء نسج نرم بوده و تراکم کمی دارد ، اشعه به راحتی از همه آن ها عبور کرده و بر روی فیلم نمی توان هیچ تصویری داشت. به همین علت جهت مشخص کردن ساختمان و وضعیت عروق بدن از موادی با عدد اتمی بالا مانند اوروگرافین و آمنیو پاک و غیره استفاده می کنند که این مواد را اصطلاحاً مواد حاجب گویند و در لحظه عکس‌برداری این مواد را به داخل عروق هدایت کرده و همزمان عکس‌برداری انجام می شود.

 

کاربرد دستگاه
این روش تصویربرداری برای موارد زیر کاربرد دارد:  
تصلب شرائین ، آنوریسم ، صدمات عروقی ‌، بررسی عروق کرونر ، بررسی عروقی که خون رسانی به تومور را به عهده دارند و احیاناً مسدود کردن این عروق به منظور از بین بردن تومور ، بررسی خونریزی های داخلی

تجهیزاتی که بتواند وضعیت قلبی - عروقی بیمار را به صورت تصویر گویا بر روی فیلم یا مانیتور به پزشک معالج گزارش کند ، می تواند در تشخیص و سپس درمان این گونه بیماران نقش بسیار تعیین کننده ایفا کند.
آنژیوگرافی روندی است که دقیق ترین اطلاعات ممکن از عروق را تهیه و قبل از عمل در اختیار پزشک جراح قرار می دهد. بر پایه این اطلاعات ، جراح می تواند برخی از بیماری ها را بدون نیاز به عمل جراحی باز ، درمان کند و در صورت نیاز به عمل جراحی باز ، این اطلاعات جراح را در انجام سریع و دقیق این امر یاری رسانده و بهترین شرایط ایمنی را برای بیمار فراهم می کند.

 

آنژیوگرافی شریان کاروتید داخلی راست از نمای روبرو

 

آنژیوگرافی شریان ورتبرال چپ از نمای روبرو

 

مشخصات دستگاه

1- تخت کاتتر با رویه بدون کلاف   Frameless
2- ژنراتور مولد اشعه از نوع ولتاژ ثابت با قدرت 250 میلی آمپر، 150 کیلو وات
3- ستون سقفی نگهدارنده سی آرم با ریل دوبل  
4- سی آرم زاویه صفر درجه (رخ)
5- سی آرم زاویه 90 درجه (نیم‌رخ)
6- لامپ تشدید کننده تصویر بدنه فلزی 9 اینچ 4 فیلد
7- تیوب مولد اشعه X با اندازه کانونی 5/0 و 1/0 (2 ست)
8- سیستم تصویری مدار بسته X-TV با دو مانیتور
9- دوربین سینه   Cine Camera
10- انژکتور اتوماتیک مواد حاجب   
11- فیلم چنجر 
12- VTR
13- یونیت شوک الکتریکی   Defibrillator Unit 
14- دستگاه ظهور و ثبوت اتوماتیک فیلم 25 میلی متری
15- پروژکتور
16- Digital Subtraction Angiography یا DSA
17- تیوب مولد اشعه با اندازه کانونی 4/0 ، 8/0
18- آنالایزر سیستم قلبی
19- مولتی ایمیجر (Multi Imager)

آشنایی با افتالموسکوپ (Ophthalmoscope)

 

 

آشنایی با افتالموسکوپ (Ophthalmoscope)

 

افتالموسکوپ، وسیله‌ای است که برای معاینه چشم استفاده می‌شود. مهم‌ترین مزیت استفاده از آن، تعیین سلامت رتین و محفظه ویتروس است. در هنگام استفاده از این وسیله، فرد مشاهده کننده می‌تواند با شخص، فاصله‌ای در حدود یک دست داشته باشد و تصویر معکوس شده توسط یک عدسی محدب مشاهده شود. با این وسیله، معاینه‌‌کننده از طریق سوراخ مردمک می‌تواند سطح شبکیه چشم و اجزای آن را بررسی کند. به عبارت دیگر با آن بیماری‌های سطح خلفی چشم بررسی می شود. افتالموسکوپ همچنین گاهی فاندوسکوپ نیز نامیده می‌شود و شامل: یک سری آینه‌ها، لنزهایی برای بزرگ نمایی، نوری شفاف و صفحات دیسک مانندی جهت تنظیم سطوح مختلف دید توسط پزشک است. 

 

* برای مشاهده بقیه متن روی ادامه مطلب کلیک کنید.

 

پمپ انسولین

 پمپ انسولین 

مفاهیم پایه
پـمـــپ انـســـولـیــن (Insulin Pump) یــک دسـتـگــاه پزشکی مورد استفاده برای تزریق انسولین است.

فیزیولوژی
بیماری دیابت یک بیماری پرهزینه و پردردسر اسـت. از هـزیـنـه خرید سرنگ و انسولین گرفته تا دستگاه گلوکومتر و انواع داروهای مصرفی. یکی از کارهایی که معمولا بیماران دیابتی باید به صورت مداوم انجام دهند، تزریق انسولین است. اما تزریق انـسولین کار تقریبا دشواری است. پمپ انسولین دسـتـگـاهـی اسـت کـه کـار تزریق انسولین را انجام می دهد.

چگونه کار می کند؟
پمپ انسولین دستگاهی کوچک است که به بدن متصـل و بـه وسیله کاتتر مخصوص به کمک یک سـوزن در زیـر جلـد تعبیـه می‌شود. داخل دستگاه معمولا نیم تا یک واحد در ساعت انسولین ریخته می‌شود و این انسولین با میزان مشخصی به صورت زیرجلدی تزریق می‌شود. در واقع می‌توان گفت به کمـک پمـپ انسـولیـن، انسـولیـن بـه طـور مداوم به صورت زیرجلدی وارد بدن می‌شود. 

در چه مواردی به کار می رود؟
پمپ انسولین از سری تجهیزات پزشکی جدید بـرای تـزریـق انـسـولـیـن در دیـابـت نـوع 1 است. در حـقـیـقـت پـمـپ انسولین بهترین جایگزین سرنگ بـرای تـزریق انسولین است. علاوه بر این بیماران دیـابتی می توانند قندخون خود را بررسی کنند و برحسب میزان قند و مواد نشاسته ای که در وعده غذایی خود مصرف می کنند به پمپ دستور دهند که دوز بیشتر یا کمتری را وارد بدن کند. به عنوان نمونه، فـرد مبتـلا بـه دیـابـت می تواند قبل از صبحانه قند خـونـش را انـدازه بگیرد و به پمپ دستور دهد 10 واحد بیشتر انسولین به بدنش تزریق کند.

اجزاء پمپ انسولین 
- خـود پـمـپ انـسولین شامل کنترل، پردازش، پردازش کننده حجم، باتری که به اندازه یک کف دست است.
- یک مخزن قابل تعویض برای انسولین (کنار پمپ انسولین قرار می گیرد.)
- ســت انـفــوزیــون (شــامــل لــولــه بــرای تـزریـق انسولین)

مزایای استفاده از پمپ انسولین
-با استفاده از پمپ انسولین دفعات تزریق از چند بار در روز به هر سه روز یکبار کاهش می‌یابد.
-با محاسبه میزان نیاز به انسولین می‌توانید با فشردن یک کلید، انسولین مورد نیاز را به بدنتان وارد کنید.
-پمپ انسولین به فرد در مورد اینکه چه چیزی بـخـورد یـا چه زمانی بخورد قدرت تصمیم گیری می‌دهد.
-با استفاده از پمپ انسولین میزان دفعات افت قند خون به حداقل می‌رسد.
-مـهـم‌تـریـن خـاصـیـت پمپ انسولین، توانایی تزریق انسولین با دقت یک میکرو لیتر است

دستگاه فشار خون؛ انواع و کاربرد

 

دستگاه فشار خون؛ انواع و کاربرد 

اندازه گرفتن با فشارسنج‌های سنتی جیوه ای یا عقربه ای هرچند ممکن است دقیق باشد اما معمولا کسانی که جزو کادر پزشکی نیستند نمی توانند با این وسیله ها فشار بیماران را دقیق اندازه گیری کنند، بنابراین فشارسنج های دیجیتال به بازار آمدند. اما این فشارسنج‌ها به دلیل نیاز به  تامین باتری یا شارژ هیچ‌گاه نتوانسته اند رنگ مناطق  خیلی دور افتاده و یا محروم را به خود ببینند.  
البته اخیرا فشار سنج هایی که  با نور  آفتاب کار می کنند هم با یک باتری کمکی برای مواقع  لزوم به بازار آمده است.

کنترل فشار خون در پایش سلامت و تشخیص بسیاری بیماری‌ها نقش اساسی دارد، بـه‌ویـژه در مـادران باردار  فشارخون بالا می تواند یکی از نشانه های پره اکلامپسی (وضعیتی خطرناک در حاملگی) باشد. بنابراین امید می رود در دسترس بودن چنین تجهیزاتی به کاهش موارد مرگ و میر مرتبط با بارداری نیز کمک کند. 
برای اینکه خون در شریان‌های اعضای بدن جاری شود و مواد غذایی را به اعضای مختلف بدن برساند، نیاز به نیرویی دارد که این نیرو فشار خون نام دارد و مولد آن قلب است. قلب خون را به طور مداوم به داخل دو شریان عمدهِ بدن، به نام آئورت و شریان ششی پمپ می‌کند. از آنجا که پمپ کردن خون توسط قلب به داخل شریان‌ها نبض دار است، فشار خون شریانی بین دو سطح حداکثر و حداقل در نوسان است. سطح حداکثر یا سطح سیستولی در زمان انقباض قلب و سطح حداقل یا دیاستولی در زمان استراحت قلب بوجود می آید.
فشار خون به دو عامل مهم بستگی دارد؛ یکی برون ده قلب است، یعنی مقدار خونی که در هر دقیقه به وسیله قلب به درون آئورت پمپ می شود و عامل دیگر، مقاومت رگ است؛ یعنی مقاومتی که بر سر راه خروج خون از قلب در رگ‌ها وجود دارد. اگر بخواهیم این رابطه را به شکل فرمول نشان دهیم به قرار زیر است :

 ‌مقاومت رگ *‌ برون ده قلب = فشار خون
با تغییر برون ده قلب یا مقاومت رگ مقدار فشار خون تغییر می کند. همچنین فشار خـون در طول روز تحت تأثیر عوامل مختلفی تغییر می کند که از جمله این عوامل وضعیـت بـدن، فعالیت مغز، فعالیت گوارشی، فعالیت عضلانی، تحریکات عصبی، تحـریکـات دردنـاک، مثـانـه پـر، عـوامل محیطی مثل دمای هوا و میزان صدا، مصرف دخانیات، الکل، قهوه و دارو است.
غالباً فشار خون را در شریان بازویی اندازه می گیرند. در هر فرد فشار خون را در دو سطح حداکثر و حداقل اندازه گیری می کنند. در زمانی که قلب منقبض می شود، فشار خون به حداکثر مقدار خود می رسد؛ این سطح را فشار ماکزیمم یا سیستولی می نامند. سطح مینیمم یا دیاستولی در زمان استراحت قلب که فشار خون به حداقل مقدار خود می‌رسد، به‌دست می آید. هر دو سطح فشار خون به صورت دو عدد کنار هم یا به صورت کسر بر حسب میلی‌متر جیوه نشان داده می‌شود، مثلاً 80/120  که عدد بزرگتر 120 معادل فشار ماکزیمم و عدد کوچکتر 80 معادل فشار مینیمم است.

اهمیت اندازه گیری فشار خون
فشار خون بالا یکی از عوامل خطرساز بیماری‌های عروق کرونر قلب (عروقی که به قلب خون می رسانند) است و به اعضای حیاتی مهم مثل مغز، قلب، کلیه و چشم آسیب جـدی مـی‌رسـانـد. اگر فشار خون بالا شناخته شود و به‌موقع درمان گردد، می‌توان بسیاری از عـوارض فشـار خون بالا را پیشگیری کرد؛ اما چــون فـشـار خـون بـالا معمـولاً بـدون عـلامـت اســت، "قــاتــل بــی‌صــدا "‌یــا  "Silent killer"نـامـیـده می‌شود و برای پی بردن به فشار خون بالا باید فشـار خـون را انـدازه‌گیـری کرد. برای این کار بــایـسـتــی از دسـتـگــاه انــدازه‌گیـری فشـار خـون استفاده نمود.

دستگاه اندازه گیری فشار خون
دستگاه اندازه گیری فشار خون یک وسیله ضـــروری در تــشـخـیــص پــزشـکــی اســت. ایــن دستگاه‌ها انواع مختلفی از جمله نوع جیوه ای، عقربه ای، اتوماتیک و جیوه ای پایه دار دارند. فشارسنج های جیوه ای ساده ترین و دقیق‌ترین وسیله برای اندازه گیری فشار خون هستند.

 

آشنایی با میکروسکوپ

 

 

آشنایی با میکروسکوپ

 

برای نخستین بار در دهه های 1660 و 1670 در کشورهایی همچون ایتالیا، انگلستان و هلند، میکروسکوپ به صورت گسترده برای انجام بررسی های علمی مورد استفاده قرار گرفت؛ از جمله اقداماتی که در این راستا صورت گرفت، آنالیز ساختارهای بیولوژیکی از جمله ریه ها توسط مارکل مالپیگی بود که در ایتالیا مشغول بررسی روی این بافت بود. علاوه  بر این، مشاهدات آنتونی وان لیونهوک که منجر به کشف سلول‌های قرمز خونی و معرفی میکروسکوپی به عنوان تکنیکی قابل استفاده در پژوهش ها شد، سهم عمده ای در پیشرفت علمی آن روز داشت.

اصطلاح میکروسکوپ از ترکیب دو واژه "micro" به معنای ریز و "scope" به معنای دیدن تشکیل شده است. همان گونه که از نام آن مشخص است،  این وسیله برای مشاهده  اجسام بسیار ریز توسط چشم عادی مورد استفاده قرار می گیرد.
میکروسکوپ ها انواع مختلفی دارند که رایج ترین نوع آن همان میکروسکوپ نوری است که با استفاده از نور تصویری از نمونه  ایجاد می کند. علاوه بر  این نوع، انواع مختلفی برای  این وسیله می توان معرفی کرد که از  این قبیل می توان به میکروسکوپ الکترونی (شامل میکروسکوپ نگاره،  گذاره، اشعه  ایکس و غیره) و نیز انواع متنوع میکروسکوپ هایی که از طریق پروب، عمل اسکن کردن و  ایجاد تصویر را انجام می‌دهند، اشاره کرد.

گذری برتاریخچه ابداع میکروسکوپ
نخستین میکروسکوپ  ایجاد شده در واقع همان میکروسکوپ نوری بود که البته مخترع اصلی آن دقیقا مشخص نیست. یکی از میکروسکوپ های اولیه در سال 1590 در هلند ساخته شد که امتیاز ایجاد آن عمدتا به دو سازنده  ذره بین، به نام  های  هانس لیپرشی (که امتیاز ابداع تلسکوپ را نیز دارد) و  هانس جانسن تعلق دارد.

انواع میکروسکوپ
میکروسکوپ نوری
میکروسکوپ نوری از دو بخش مکانیکی و نوری تشکیل می شود؛ اجزای بخش مکانیکی در تشکیل تصویر نقش عمده ای ندارند و شامل بخش هایی همچون پایه، بازو، پیچ های تنظیم، گیره، دیافراگم و غیره هستند.
بخش نوری، کل سیستم نوری میکروسکوپ را تشکیل داده و مستقیما در تشکیل تصویر نقش دارد.  این بخش شامل دستگاه روشنایی (منبع نور و کندانسور برای متمرکز کردن نور)، فیلترها، عدسی های شیئی برای متمرکز کردن تصویر و عدسی های چشمی برای تصویر کردن شیء روی چشم است.   
میکروسکوپ نوری شامل انواع مختلفی است که در ادامه به توضیح برخی از آن‌ها می پردازیم:

میکروسکوپ فلوئورسانس
جدید ترین پیشرفت ها در زمینه  میکروسکوپ نوری عمدتا به ابداع میکروسکوپ فـلـوئـورسـانـس در بیـولـوژی مـربـوط اسـت. در طـول دهـه  هـای پـایـانـی سـده  بیستـم تکنیک‌های مختلفی جهت نشان دار کردن ساختارهای سلولی از طریق فلوئورسنت مورد استفاده قرار گرفت که از مهم ترین  این روش  هـــا مـــی تـــوان بـــه رنـــگ کـــردن جــزئــی سـاختـارهـای سلـولـی از طـریـق شیمیایی اشاره کرد؛  دراین تکنیک ها از فلوئورفورهای مختلف (کــه مـنـجــر بـه  ایجـاد خـاصیـت فلـوئـورسـانـس می‌شوند)، برای آنالیز ساختارهای سلولی، چه در نـمـونـه هـای زنـده و چـه بـی  جـان، اسـتفاده می‌کنند.  

میکروسکوپ مرکب
‌از ایـــن مــیــکـــروســکـــوپ بـــرای مــشـــاهـــده  نمونه‌های بسیار ریز استفاده می شود. نمونه ها معمولا روی صفحات شیشه ای مستطیل شکل به نام لام قرار گرفته و توسط صفحات شیشه ای کوچکتر و نازک تری به نام لامل پــوشــانــده مــی شــونــد، سـپــس ایــن نـمــونــه هــا زیــر مـیـکـروسکـوپ قـرار مـی گیـرنـد. میکروسکوپ‌های مرکب معمولا یک چشمی  یا دو چشمی  هستند.

میکروسکوپ استریو
ایـن مـیـکروسکوپ که میکروسکوپ تشریحی نیز نامیده می شود، برای مشاهده  نمونه های نسبتا بزرگ، مثلا برای دیدن تمام یا قسمتی از سطح بدن یک حشره  مورد استفاده قرار می گیرد.
مـعـمـولا در آزمـایشگاه های بیولوژی و فیزیولوژی میکروسکوپ های استریو و مرکب مورد استفاده قرار می گیرند.

میکروسکوپ الکترونی
در اوایل سده  بیستم جایگزینی مهم برای میکروسکوپ نوری  ایجاد شد که در جهت  ایـجـاد تـصویر به جای نور از الکترون ها بهره می جست. در این میکروسکوپ ها، الکترون های مورد نیاز توسط یک تفنگ الکترونی ایجاد می شوند؛ این تفنگ متشکل از رشته ای سیم تنگستن است که با عبور جریان از داخل آن، تا دمای 2500 درجه سانتیگراد گرم شده و الکترون ساطع می کند. الکترون های حاصل توسط میدان الکتریکی شتاب گـرفـته، انرژی جنبشی خود را افزایش می دهند و با قدرت به سطح نمونه برخورد می‌کنند.  
نـخـسـتـیـن مـیـکـروسـکـوپ الـکـتـرونـی کـه در سـال 1931 ابداع شد، میکروسکوپ الکترونی گذاره بود؛ به دنبال  این دستاورد موفقیت بخش، در سال 1935 میکروسکوپ الکترونی نگاره ابداع شد. علاوه بر این دو نوع، میکروسکوپ اشعه  ایکس نیز در دسته  میکروسکوپ های الکترونی قرار می گیرد.

میکروسکوپ الکترونی گذاره  
مبنای کار  این میکروسکوپ شبیه به میکروسکوپ نوری است، با  این تفاوت که در آن به جای نور از باریکه  الکترونی و به جای لنزهای شیشه ای از آهنربای مغناطیسی بهره گرفته شده است. در این حالت الکترون ها به سمت نمونه پرتاب شده از آن عبور می کنند و یا برخوردهای الاستیک و غیر الاستیک انجام می دهند، بنابراین اغلب برای بررسی ساختارهای درون سلولی از آن استفاده می شود. استفاده از الکترون ها به جای نور در این میکروسکوپ، منجر به افزایش رزولوشن تصویر دو بعدی حاصل می شود، به نحوی که می توان به  این طریق اتم های مجزا را شناسایی کرد.

میکروسکوپ الکترونی نگاره  
در این میکروسکوپ یک منبع تولید الکترونی باریکه  ای از الکترون ها را  ایجاد می‌کند که از طریق عدسی های الکترومگنتیک هدایت شده و روی سطح نمونه متمرکز می‌شوند؛ سپس الکترون ها و پرتوهای ثانویه  انتشار یافته از سطح نمونه جمع آوری شده و توسط یک تقویت کننده، تقویت می شوند تا در نهایت یک تصویر سه بعدی حاصل شود.
از آنجا که در این نوع میکروسکوپ، تصویر بر اساس بازگشت الکترون ها از سطح نمونه حاصل می شود، عموما از آن برای مطالعه  سطوح سلولی و نیز آنالیز خواص ساختاری نمونه های جامد استفاده می شود.

شکل زیر ، تصویر یک قطعه فلز جامد که دارای حجم قابل توجهی از منافذ محتوی گاز است را نشان می دهد. این تصویر توسط میکروسکوپ نگاره ایجاد شده است:

میکروسکوپ اشعه ایکس

این نوع از میکروسکوپ، از تابش الکترومغناطیس اشعه   ایکس برای  ایجاد تصویر بهره می گیرد. پرتوهای  ایکس برخلاف نور مرئی به سادگی دچار انکسار یا بازگشت نمـی شـونـد و بـرای انسـان قـابل روِیت با چشم نیستند، بنابراین فراینداصلی در یک میکروسکوپ اشعه ایکس، تابش پرتوها به یک فیلم  یا استفاده از دوربین های شارژ همزمان برای شناسایی پرتوهای عبوری از میان نمونه است.  
یکـی از مـزایـای  ایـن میکـروسکوپ نسبت به سایر میکروسکوپ های الکترونی متداول،  این است که توسط آن می توان نمونه های بیولوژیک را در وضعیت و حالت طبیعی آن ها مشاهده کرد؛ با وجود  اینکه میکروسکوپ هـای الکترونی قدرت تفکیکی در حد نانومتر دارند، اما نمی توان یک نمونه نسبتا ضخیم را به وسیله آن ها مشاهده کرد، زیرا نمونه باید ابتدا از نـظــر شـیمیـایـی تثبیـت شـده، آب‌گیـری شـود و سپس داخل رزین جاسازی شده و در نهایت به لایه های بسیار نازک تبدیل شود.

طریقه نگهداری از میکروسکوپ
‌عـدسـی هـای مـیـکـروسکوپ در صورت کثیف بودن فقط توسط کاغذ مخصوص عدسی  تمیز می شوند؛ در صورت کثیف بودن بیش از حد می توان از گزیلول نیز استفاده کرد.
‌بــایــد دقــت داشـت در هـنـگـام انـتـقـال، بـه عدسی ها یا اهرم ها نیروی زیادی اعمال نشود.
‌پس از اتمام کار، میکروسکوپ خاموش شده، عدسی شیئی با بزرگ نمایی کم در مسیر نور قرار می گیرد.
‌به منظور جلوگیری از نشستن گرد و غبار بر روی میکروسکوپ می توان آن را با پوشش پلاستیکی پوشاند.

 

گاما کانتر

 گاما کانتر

 

نام دستگاه : گاما کانتر (Gamma Counter)
کاربرد دستگاه : این دستگاه برای اندازه گیری میزان هورمونهای بدن با استفاده از اشعه گاما به کار می رود .
مشخصات : در این دستگاه ید 125 تولید اشعه گاما می کند و اشعه ایجاد شده طبق واکنشهای خاصی مقدار هورمون را اندازه گیری میکند .
این دستگاه دارای چندین حافظه است یعنی همزمان 10 تست را انجام می دهد و انجام هر تست حدود یک دقیقه طول میکشد .

آشنایی با انواع میکروتوم ها

 

برای برش بافت های بدن به لایه های نازک یا در اصطلاح فیلم نازک از دستگاه میکروتوم  (Microtome)استفاده می کنند که در اینجا به تشریح چند نمونه از آنها می پردازیم.

طرز کار  میکروتوم (Microtome):  میکروتوم دستگاهی است که مهمترین قسمت آن تیغه می باشد, توسط مکانیزم  بلوک پارافینی را به سمت جلو حرکت می دهد تا نمونه بعد از آخرین مرحله در مقابل تیغه  قرار گیرد.

میکروتوم سورتمه ای (Sled microtome ):

میکروتوم ریلی  یک وسیله ساده است که نمونه برروی یک Holder (نگهدارنده) قرار گرفته می شود , این نگهدارنده بر روی یک ریل حرکت می کند و بلوک پارافینی را در مقابل تیغه قرار می دهند. زاویه بین نمونه و تیغه میزان فشار مورد نیاز برای برش را تعیین می کند , ضخامت برش ها بین 1تا 60 میکرومتر است.

 

نمونه ای از میکروتوم سورتمه ای  Sled microtome↑

 

آشنائی با دستگاه پالس اکسی متر

 

آشنائی با دستگاه پالس اکسی متر 

در بدن انسان به طور مداوم فعالیت های متابولیک برای ادامه حیات صورت می گیرد. فعالیت متابولیک با مصرف اکسیژن و تولید دی اکسید کربن و انرژی همراه است. بدون وجود اکسیژن تولید انرژی ناچیز است(متابولیسم بی هوازی)، به علاوه در متابولیسم بی هوازی اسید لاکتیک تولید می‌شود، که می‌تواند در تعادل اسید و باز بدن اختلال ایجاد کند. ضمناً دفع آن از بدن به مراتب مشکل تر از دفع دی اکسید کربن است. برای انجام اعمال متابولیک و برای حفظ حیات، باید اکسیژن از هوا به ریه‌ها و سپس به داخل خون وارد شود و توسط جریان خون به بافت‌ها برسد. در نتیجه اطلاع از میزان اکسیژن خون یکی از پارامترهای حیاتی در تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌ها وآسیب‌های بافتی است. ‏

از رایج‌ترین سیستم‌های اندازه‌گیری میزان اکسیژن خون، می‌توان به آنالیزور گازهای خون، ‏CO‏ اکسی‌متر و پالس اکسی متر اشاره کرد. آنالیزور گازهای خون به صورت ‏Invitro‏ میزان ‏PO2‎‏ را اندازه‌گیری می‌کند. ‏CO‏ اکسی متر نیز به صورت ‏Invitro‏ میزان‌ ‏SaO2‎‏  (در صد اشباع اکسیژن شریانی) را اندازه‌گیری می‌کند. مزیت این دو روش دقت بالای آنها است و معایب آنها در تهاجمی بودن و اندازه‌گیری غیر همزمان (‏offline‏) است. در صورتیکه سیستم پالس اکسی متر به صورت ‏online‏ و غیر تهاجمی تخمین مناسبی از درصد اشباع اکسیژن خون - ‏SpO2‎‏ - را محاسبه می‌کند. از همین رو این سیستم کاربرد کلینیکی وسیعی در مانیتورینگ میزان اکسیژن خون بیمار پیدا کرده است.
اصول کلی پالس اکسی متری
مکانیزم انتقال اکسیژن در بدن
قبل از آنکه به بررسی چگونگی انتقال اکسیژن در بدن بپردازیم، دو کمیت اساسی را که در این مبحث نقش مهمی دارند تعریف می‌کنیم: فشار جزئی گاز در یک مخلوط عبارت است از: فشارمتوسط مخلوط × نسبت مولی آن گاز. به عنوان مثال فشار جزئی اکسیژن ‏PO2‎، در هوای عاری از بخار آب در سطح دریا برابر است با: ‏mmHg‏ 160 =21/0×760. ‏
کمیت دوم درصد اشباع اکسیژن خون است. که عبارت است از: نسبت اکسیژن موجود در حجم معینی از خون به حداکثر مقدار اکسیژنی که می‌تواند وارد آن حجم از خون شود. این کمیت باSO2‎‏ نمایش داده می‌شود. [2] سیستم انتقال اکسیژن در بدن به صورت شماتیک در شکل1 نشان داده شده است. ‏
این سیستم از چهار قسمت اصلی تشکیل شده است: ریه‌ها، قلب، رگهای خونی و بافت‌های مصرف کننده وظیفه اصلی ریه‌ها، انتقال اکسیژن موجود در هوای دمی به خون است. این عمل در حبابچه‌ها انجام می‌شود. اکسیژن در دیواره حبابچه به داخل خون شریانی نفوذ می‌کند (شکل ‏b‏-1)  نیروی محرک این انتقال، اختلاف بین فشار جزئی اکسیژن در حبابچه‌ها و خون شریانی است.‏
اکسیژن به دو طریق در خون منتقل می‌شود:‏
‏1- از طریق پیوند شیمیایی با هموگلوبین و تشکیل اکسی هموگلوبین 98%
2- به صورت محلول در پلاسما  2%‏
خون غنی شده از اکسیژن از طریق سرخرگ‌های ششی وارد قلب می‌شود و قلب به عنوان یک پمپ، آن را به سمت بافتها می‌راند. پرفیوژن بافتها و برداشت اکسیژن توسط سلول‌ها سبب می‌شود که میزان اکسیژن خون کاهش یافته و مجدداً جهت اکسیژن دار شدن از طریق سیاهرگ‌ها به قلب و سپس به ریه‌ها هدایت می‌شود. ‏
در حالت نرمال مقادیر ‏PO2‎وSO2‎‏ مطابق جدول1 است:‏
با توجه به مطالب ذکر شده در این قسمت می‌توان نتیجه گرفت دو پارامتر فشار جزئی و درصد اشباع اکسیژن بیانگر میزان  اکسیژن خون هستند. ‏
بررسی روش‌های کلی اندازه‌گیری میزان اکسیژن