Urea و BUN
Blood Ureaو Blood Urea Nitrogen
اوره به همرا کراتینین معمولا در ارزیابی شاخص کارکرد کلیه مورد اندازه گیری قرار میگیرد.اوره منشا داخلی و خارجی دارد.
محصول پروتئین های داخلی و پروتئین هایی که به شکل رژیم غذایی دریافت میشود ، اوره می باشد.
در بدن سیکل اورنی تین-آرژی نین وجود دارد بنابراین تعدادی از اسید های آمینه در شکل گیری اوره در بدن دخالت دارند.اوره از گلومرول های کلیه فیلتر شده و وارد توبول ها می گردد ،مقداری از آن باز جذب و مقداری از طریق ادرار به خارج دفع می شود.
وزن مولکولی اوره 60 می باشد اما معمولا از ازت اوره در ارزیابی عملکرد کلیه استفاده میشود.در مواردی که در روش های آزمایشگاهی اوره انداره گیری می شود اگر بخواهیم گزارش را بر حسب BUN داشته باشیم از آنجا که در مولکول اوره 2 مولکول نیتروژن وجود دارد بنابراین اوره را بر عدد 2.14 تقسیم می کنیم(وزن مولکولی اوره یعنی 60 را بر N2 که 28 است تقسیم میکنیم که حاصل آن 2.14 می باشد) تا گزارش بر حسب BUN باشد.
عدد جرمی عناصر تشکیل دهنده اوره:
نام اتم |
نماد |
جرم اتمی |
هیدروژن |
H |
1 |
کربن |
C |
12 |
نیتروژن |
N |
14 |
میزان طبیعی اوره بسته به نوع کیت و روش معمولا 15 تا 40 میلی گرم در دسی لیتر mg/dl است و مقدار طبیعی BUN 8 تا 20 mg/dl می باشد.
افزایش اوره خون را اورمی یا ازتمی می گویند.ازتمی در حالت های مختلفی رخ می دهد:
1- قبل از کلیه:Pre Renal
در موارد زیر ازتمی قبل از کلیه ایجاد می شود:
- افزایش دریافت پروتئین های غذایی.
- خونریزی های گوارشی
- کاتابولیسم بیش از حد پروتئین های بافتی در مواردی مثل سوختگی،تب،استروئید تراپی و تومورها
- کاهش جریان خون کلیوی بویژه در موارد شوک و نارسایی احتمالی قلب و کاهش مقدار آلبومین خون
بنابراین در مواردی که اوره خون افزایش می یابد ممکن است عوامل غیر کلیوی نیز در این امر دخالت داشته باشند.
2- کلیوی:Renal
بطور کلی اختلالات گلومرول های کلیه ،نقص در فیلتراسیون گلومرولی و یا اختلال در میزان باز جذب توبولار اوره توسط کلیه می تواند منجر به ازتمی کلیوی شود.
3- بعد از کلیه:Post Renal
موارد ایجاد کننده این اختلال شامل انسداد دو طرفه حالب ها،احتباس مثانه و انسداد مجاری ادراری می باشند.
معمولا جهت مشخص کردن نوع ازتمی یا اورمی علاوه بر اندازه گیری اوره ،میزان کراتینین نیز بررسی می گردد.بین BUN و Creatinine یک نسبت (Ratio)وجود دارد که این نسبت 16 تا 20 می باشد.این نسبت بویژه در ازتمی کلیوی می تواند مبنایی در جهت شناسایی موارد عدم کفایت کلیوی باشد.
برای اندازه گیری اوره معمولا نمونه بصورت ناشتا گرفته می شود ولی اگر بیمار مواد پروتئینی مصرف نکرده باشد می توان با وجود ناشتا نبودن فرد اقدام به اندازه گیری BUN نمود.
